Kazimierz Narbutt. Propagator logiki

Kazimierz Narbutt, osiemnastowieczny proboszcz radzymiński, uro­dził się 3 stycznia 1738 roku. Na chrzcie – dwa dni później – otrzymał imię Daniel. Co do przyczyny używania przez niego imienia Kazimierz, które w sposób dominujący do niego przylgnęło, najwłaściwsza wydaje się teza, że imię to ma źródła zakonne, w każdym razie od czasu wstąpienia do zgromadzenia było ono przez Narbutta publicznie używane. Irena Stasie­wicz-Jasiukowa badająca w ostatnich latach losy sławnych postaci ziemi lidzkiej dotarła do kopii metryki chrztu wskazującej, że ochrzczono Na­rbutta od razu imionami Daniel – Kazimierz. W dzieciństwie używał on jednak pierwszego.Ojcem Daniela-Kazimierza był Kazimierz Narbutt, późniejszy mar­szałek lidzki, matką Marianna z Nowickich. To informacje dokładne, dys­kusje trwały natomiast na temat miejsca urodzenia. Spory te rozpoczęły się już kilkadziesiąt lat po jego śmierci. W 1842 roku pijar, kronikarz, ksiądz Antonii Moszyński pisał: urodził się Kazimierz Narbutt ( … ) w ojczystej majętności Dokudowie czy w Krupie ( … ) Różnią się w tern x. kanonik Na­rbutt i p. Teodor Narbutt. Pierwszy w Dokudowie drugi w Krupie miejsce urodzenia ( … ) naznaczają. Encyklopedia powszechna z 1865 roku wska­zywała natomiast tylko na Dokudowo. Przytoczone już odkrycie Ireny Stasiewicz-Jasiukowej pozwala wskazać jednoznacznie miejsce urodzenia na Krupę.

Pierwsze nauki pobiera Kazimierz Narbutt w Szczuczynie (dziś Bia­łoruś), w szkole prowadzonej przez pijarów. 25 lipca 1755 roku wstępuje do nowicjatu pijarskiego w Lubieszowie, który w tamtym czasie należał do powiatu Pińskiego. Przebywał tam do 1757 roku. Potem przeniósł się do filozoficzo-teologicznego kolegium pijarskiego w Dąbrowicy. Po kolejnych dwóch latach skierowany został do innego kolegium pijarskiego w Wilnie, tam studiował ?pod przewodnictwem znakomitych nauczycieli: Wykowskiego, Oskierki, Sirucia, a pod rektorstwem Dogiela, poświęcał się szczególnie, z indywidualnego popędu, filozofii i matematyce.

Grzegorz P. Dudzik
Studia i Materiały do dziejów Powiatu Wołomińskiego (2006)